Pojazdy autonomiczne wyjadą na szwajcarskie ulice

Powszechnie uważa się, że pojazdy zautomatyzowane mogą zwiększyć bezpieczeństwo ruchu drogowego i poprawić jego płynność. Otwierają one również nowe możliwości dla gospodarki i dostawców usług transportowych. Unia Europejska przedstawiła w 2019 roku harmonogram, który planuje wypuścić na ulice całkowicie zautomatyzowane pojazdy dopiero od 2030 roku. Uzasadniła jednocześnie, dlaczego wprowadzenie pojazdów automatycznych będzie korzystne.
Szwajcaria natomiast, jako kraj niezależny, 13 grudnia 2024 r. na posiedzeniu Rady Federalnej przyjęła rozporządzenie regulujące zautomatyzowaną jazdę, które wejdzie w życie już z dniem 1 marca 2025 roku.

Piloci autostradowi i pojazdy bez kierowców na pokładzie

Rozporządzenie w sprawie zautomatyzowanej jazdy dopuszcza ostatecznie trzy przypadki jej użycia.

W pierwszym z nich kierowcy pojazdów zautomatyzowanych mogą korzystać z pilota autostradowego na autostradach. Jeśli pilot jest aktywny, mogą puścić urządzenie sterujące i nie muszą już stale monitorować ruchu drogowego i pojazdu. Muszą jednak w każdej chwili pozostać w gotowości do samodzielnego prowadzenia pojazdu, jeśli zautomatyzowany system ich o to poprosi. Jest to tak zwane używanie systemów jazdy półautonomicznej 3. poziomu (SAE Level 3).

W przypadku drugim dozwolone jest korzystanie z pojazdów autonomicznych na oficjalnie zatwierdzonych trasach. Zatwierdzenie tras leży w gestii kantonów. Pojazdy autonomiczne muszą być monitorowane przez operatora w centrum sterowania. Jeśli pojazd nie jest w stanie samodzielnie rozwiązać problemu, system prosi operatora, na przykład, o zasugerowanie pojazdowi manewru jazdy. Wykorzystanie pojazdów autonomicznych może być szczególnie atrakcyjne w przypadku przewozu towarów i pokonywania "ostatniej mili" w przewozie osób.

Przypadek trzeci to automatyczne parkowanie bez obecności kierowcy możliwe w obrębie wyznaczonych i oznakowanych garaży oraz miejsc parkingowych. Za ich określenie odpowiedzialne są kantony (podstawowa, terytorialna jednostka administracyjna Szwajcarii) lub gminy.

Homologacja pojazdów – kwestie praktyczne dopuszczenia do ruchu

W celu użytkowania pojazdów automatycznych, Szwajcaria, tak samo jak inne kraje, musiała poddać pojazdy procesowi homologacji. Jest to proces dopuszczenia auta do ruchu drogowego. W procesie tym specjaliści sprawdzają, czy samochód spełnia normy oraz warunki techniczne pozwalające na jego bezpieczne użytkowanie. Podobnie jak wszystkie inne pojazdy silnikowe, pojazdy z układami automatyki również wymagają homologacji, aby mogły zostać dopuszczone do ruchu drogowego.

Producenci pojazdów muszą przedstawić kompleksowe dowody na to, w jaki sposób gwarantowane jest bezpieczeństwo i płynność ruchu drogowego w okresie eksploatacji systemu automatyzacji. W wielu państwach europejskich trwają odpowiednie testy pojazdów zautomatyzowanych zgodnie z harmonogramem zapowiedzianym przez Komisję Europejską.

Pojazdy zautomatyzowane na drogach państw Unii Europejskiej

Idąc za definicją, samochody zautomatyzowane są wyposażone w czujniki, wbudowane kamery, komputery pokładowe, wysoce precyzyjny system GPS, odbiorniki satelitarne i radary bliskiego zasięgu oraz wykonują całość lub część zadań związanych z kierowaniem pojazdem.
Jak widać na schemacie przedstawionym w 2019 roku przez Komisję Europejską pojazdy jedynie wspomagające kierowców obejmują poziomy 1 i 2 automatyzacji i są już od dłuższego czasu dostępne na rynku europejskim. Pojazdy autonomiczne (poziomy 3 i 4) są obecnie testowane i zgodnie z oczekiwaniami i zapowiedziami mają wejść na rynek do roku 2030. Natomiast pojazdy w pełni zautomatyzowane (poziom 5) powinny być dostępne począwszy od roku 2030.

Widać zatem, że założony przez Unię Europejską proces jest stopniowy i długotrwały. My natomiast czekamy z niecierpliwością na wnioski z pierwszych tygodni po wprowadzeniu automatów na ulice Szwajcarii. Jednym z niewielu benefitów pozostawania w tyle jest możliwość czerpania z doświadczeń pionierów.